Kodeks cywilny przewiduje dwa rodzaje dziedziczenia – ustawowe oraz testamentowe. W przypadku, gdy spadkodawca zostawił ważny testament, osobami uprawnionymi do spadku będą osoby wskazane w testamencie. Wiele osób nie rozumie jednak różnic między stwierdzeniem nabycia spadku z testamentu a dziedziczeniem ustawowym. W tym artykule postaram się odpowiedzieć na najczęstsze pytania dotyczące stwierdzenie nabycia spadku z testamentu.
Jakie są różnice między stwierdzeniem nabycia spadku z testamentu a dziedziczeniem ustawowym?
Między stwierdzeniem nabycia spadku z testamentu a dziedziczeniem istnieje kilka różnic:
- dziedziczenie na podstawie testamentu odbywa się zgodnie z wolą zmarłego wyrażoną w tym dokumencie. Testament może określać, kto dziedziczy jakie części majątku, może też zawierać różne rozporządzenia dotyczące majątku. Z kolei dziedziczenie ustawowe odbywa się zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu lub gdy testament jest nieważny. Ustawa precyzuje, kto jest spadkobiercą i w jakich częściach dziedziczą poszczególne osoby. Sprawdź, kiedy testament jest nieważny?
- spadkodawca ma pełną swobodę w określeniu, kto będzie jego spadkobiercą. Może to być osoba fizyczna oraz osoba prawna. Spadkodawca może również wydziedziczyć kogoś, czyli pozbawić prawa do spadku. Z kolei kolejność dziedziczenia ustawowego jest ściśle określona przez Kodeks cywilny;
- stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu wymaga przedstawienia sądowi testamentu. Sąd bada jego ważność i jeśli testament jest prawidłowy, wydaje postanowienie o nabyciu spadku przez osoby wskazane w testamencie. W przypadku dziedziczenia ustawowego, sąd na podstawie przepisów prawa i złożonych dowodów stwierdza, kto jest spadkobiercą i wydaje postanowienie o nabyciu spadku przez określone osoby zgodnie z ustawową kolejnością.
Procedura stwierdzenia nabycia spadku po testamencie
Jak złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłej osobie na podstawie testamentu? Wniosek o sądowe stwierdzenie nabycia spadku może być złożony w dowolnym momencie. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy złożyć do właściwego sądu rejonowego zgodnie z miejscem ostatniego zwykłego pobytu spadkodawcy lub, gdy nie można określić tego miejsca, do sądu rejonowego, w którego okręgu znajduje się majątek spadkowy lub jego część.
Czym jest postępowanie stwierdzenia nabycia spadku z testamentu i jakie są jego etapy? Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu polega na ustaleniu kto jest spadkobiercą zmarłej osoby na podstawie pozostawionego przez nią testamentu. Sądowe stwierdzenie nabycia spadku dzieli się na następujące etapy:
- złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu do sądu,
- zawiadomienie przez sąd zainteresowanych uczestników,
- badanie ważności testamentu,
- posiedzenie w sądzie,
- wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku,
- ewentualne postępowanie odwoławcze.
Nabycie spadku niesie ze sobą konsekwencje prawne. Jakie są konsekwencje prawne stwierdzenia nabycia spadku z testamentu? Stwierdzenie nabycia spadku potwierdza prawa poszczególnych osób do majątku po zmarłym i czyni te osoby właścicielami lub współwłaścicielami ruchomości oraz nieruchomości wchodzących w skład spadku.
Jak przebiega proces stwierdzenia nabycia spadku z testamentu?
Postępowanie spadkowe rozpoczyna się od złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu. Następnie sąd zawiadamia o toczącym się postępowaniu wszystkie osoby, które mogą być zainteresowane wynikiem sprawy – potencjalnych spadkobierców ustawowych i testamentowych. Sąd bada, czy testament spełnia wymogi formalne. Jeżeli testament budzi wątpliwości co do autentyczności lub ważności, sąd może zarządzić dodatkowe dowody.
Na posiedzeniu w sprawie spadkowej sąd przesłuchuje wnioskodawcę, uczestników i świadków, bada dowody oraz rozpatruje wszelkie zgłoszone zastrzeżenia lub roszczenia. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym określa, kto dziedziczy majątek zmarłego i w jakiej części.
Dokumenty wymagane do stwierdzenia nabycia spadku z testamentu
Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć dokumenty, na podstawie których sąd dokona ustalenia grona spadkobierców oraz woli spadkodawcy. Jakie dokumenty są wymagane do stwierdzenia nabycia spadku z testamentu? Do sprawy o stwierdzenie nabycia spadku z ustawy należy przedłożyć następujące dokumenty:
- odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy,
- odpis aktu małżeństwa spadkodawcy,
- wypis z oryginału testamentu notarialnego lub oryginał testamentu ręcznego,
- odpisy skrócone aktów stanu cywilnego spadkobierców – aktów urodzenia lub aktów małżeństwa w przypadku zmiany nazwiska spadkobiercy,
- dowód uiszczenia opłaty sądowej oraz opłaty za wpis w Rejestrze Spadkowym.
Terminy i opłaty związane ze stwierdzeniem nabycia spadku z testamentu
Czy terminy związane ze stwierdzeniem nabycia spadku z testamentu mogą być przedłużone? Nie ma żadnego terminu na złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może zostać złożony w dowolnym momencie. Sąd może wydać postanowienie dopiero po upływie 6 miesięcy od otwarcia spadku, chyba, że wszyscy spadkobiercy złożą oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, wtedy termin może ulec skróceniu.
Jak długo trwa postępowanie stwierdzenia nabycia spadku z testamentu? Długość trwania postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu zależy od kilku czynników – obłożenia w sprawach konkretnego sędziego, kwestionowania testamentu, powołanych dowodów. Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu może więc trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat.
Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu?
Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku? Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć każda osoba mająca w tym interes. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może zostać złożony między innymi przez:
- spadkobierców,
- osoby uprawnione do zapisów testamentowych,
- wierzycieli spadkodawcy lub spadkobiercy,
- osoby, które mają prawo do zachowku.
Jakie są koszty związane ze stwierdzeniem nabycia spadku z testamentu?
Stwierdzenie nabycia spadku z testamentu wiąże się z następującymi kosztami:
- opłata sądowa od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku – 100,00 zł,
- opłata za wpis do Rejestru Spadkowego – 5,00 zł,
- opłata skarbowa od pełnomocnictwa w przypadku reprezentowania wnioskodawcy przez profesjonalnego pełnomocnika – 17,00 zł.
Jeżeli wnioskodawca korzysta z pomocy profesjonalnego pełnomocnika do poniesionych kosztów, należy doliczyć również wynagrodzenie z tytułu świadczenia pomocy prawnej ustalane indywidualnie przez pełnomocnika.
